Selecteer een pagina
Zelfpraat: welk verhaal vertel je jezelf

Zelfpraat: welk verhaal vertel je jezelf

De boodschap dat dik zijn ongezond, lui, slecht en lelijk is komt vooral van uit de dieetcultuur in onze samenleving. Door media zoals televisie, tijdschriften, advertenties, Facebook en Instagram, door opmerkingen van anderen zoals vrienden, familie en kennissen, door zorgprofessionals en sportscholen maar ook door bijvoorbeeld het gebrek aan brede stoelen, grote kledingmaten enzovoorts.

De kans is groot dat die boodschap ook in je eigen hoofd is gaan zitten en dat jij je inmiddels zelf ook het verhaal vertelt dat jij niet goed bent omdat je dik bent.

Hoe praat jij tegen jezelf?

Hoe behandel jij jezelf met betrekking tot je gewicht, je lijf, je eetpatroon? Wat praat jij jezelf aan? We noemen dit ook wel positieve of negatieve zelfpraat. Dat kun je opmerken in je eigen taalgebruik.

Positieve zelfpraat

Positief tegen jezelf praten doen we vaak wanneer we positieve affirmaties gebruiken. Je kent ze wel, die leuke quotes op social media: ‘Ik ben goed genoeg’, ‘Ik ben meer waard dan het getal op de weegschaal’, ‘Ik ben waardig genoeg om van te houden’ en ga zo maar door.

Deze positieve zelfpraat gaat ook over hoe jij jezelf behandeld. Merk maar eens op wat je zegt als je hardop tegen jezelf praat wanneer je iets uit je handen laat vallen. Zeg jij’ Wat ben ik toch een kluns’ of zeg jij ‘oeps, dat kan gebeuren, even opruimen’? Tegen een vriendin zou je waarschijnlijk de 2e opmerking zeggen en niet de eerste opmerking. Want dat is natuurlijk niet zo aardig. Maar tegen jezelf ben je vaak een stuk onaardiger. Dat betekent dat je jezelf op een negatieve manier behandeld.

Negatieve zelfpraat

Vaak is negatieve zelfpraat een mechanisme om jezelf te beschermen. Als je immers negatief tegen jezelf praat, dan zijn de negatieve opmerkingen van anderen minder erg. De keerzijde hiervan is dat je deze negativiteit ook echt zelf gaat geloven. Je gaat jezelf zo ook behandelen door niet meer voor jezelf op te komen, maar jezelf juist te gaan verstoppen. En deze gevoelens leven je hoogstwaarschijnlijk weer dieetgedrag, lijngedachten, eetbuien en emotie-eten op. Daar word je niet positiever van.

Wat vertel je jezelf als je wilt afvallen?

Ga voor jezelf eens na waarom je eigenlijk wilt afvallen. Vaak is het antwoord omdat je te dik bent, dat je lijf niet goed genoeg is. Als je daar dieper naar gaat kijken dan vind je daar thema’s als laag zelfbeeld, onzekerheid, niet serieus genomen worden, eenzaamheid, gebrek aan erkenning onder. Deze thema’s gaan niet weg als je bent afgevallen.

Als je dan daadwerkelijk weer in een dieet stapt, bepaalde activiteiten uitstelt of de sportschool ontwijkt dan vertel je jezelf letterlijk dat je niet goed genoeg bent. Het gedrag ondersteunt je negatieve zelfpraat. Dat is andersom ook zo.

Omgekeerd pesten

Wie vroeger wel eens gepest is, heeft de ervaring dat je ècht kunt gaan geloven wat anderen herhaaldelijk tegen je zeggen. De kracht van herhaling. Want de eerste, tweede of derde keer dat iemand je lelijk noemt zodat je sproeten hebt dan kun je nog verbaasd zijn, maar als je dat 3 jaar lang wordt verteld, dan geloof je dat volledig.

Met positieve zelfpraat werkt dat ook zo, maar dan omgekeerd. Je zult een keer moeten besluiten om iets positiefs tegen jezelf te gaan zeggen. Ook al geloof je het nog niet. En de tweede, derde en tiende keer misschien ook nog niet. Maar hoe langer je dit beoefent, hoe beter dit jouw nieuwe overtuiging kan gaan worden. De kracht van herhaling.

De kracht van hardop uitspreken

Dingen hardop uitspreken is belangrijk. Niet alleen denken, maar ook zeggen. Je kunt post-its op je spiegel plakken met positieve affirmaties en die lezen. Maar zolang het alleen maar ‘in je hoofd blijft’, zijn dit slechts suggesties voor je brein. Alleen zien, denken en opschrijven zijn dus suggesties voor je brein, het zal niet super veel impact maken. Natuurlijk is het heel waardevol om je te omringen met positieve boodschappen, dit moet je zeker doen als je daar blij van wordt.

Nog krachtiger is om die dingen hardop uit te spreken en je ernaar te gedragen (voor jezelf). Dat betekent natuurlijk niet dat je meteen een ‘miss positivo’ moet worden. Het hoeft natuurlijk niet door te slaan naar de andere kant, maar het is wel belangrijk om je bewust te zijn van hoe je jezelf behandeld. Zelfs de echte ‘miss positivo’s’ in onze samenleving hebben wel eens een mindere dag en dat is oké.

Voorbeeld van negatieve zelfpraat

Ik was een keer in Brugge bij een brouwerij voor een rondleiding. Het was een rondleiding door smalle gangetjes en steile trappetjes. Bij één gangetje dacht ik in een spit second ‘zal ik daar wel doorheen passen?’ Ik paste er gelukkig gewoon doorheen en ik voelde de neiging om er een grap over te maken. Om op een sarcastische manier iets over mijn lijf te zeggen: “Het is maar goed dat ik niet zo dik ben!” Maar ik koos ervoor om dat niet te doen omdat ik mezelf zou neerhalen met deze grap. Het bleef bij een zelfspottende gedachte en ik koos ervoor om deze niet uit te spreken.

Als je je eigen negatieve zelfpraat wilt ontdekken, ga dan maar eens shoppen en kleding passen. Let dan maar eens op wat voor negatieve uitspraken je hardop doet over je lijf: ‘Mijn lijf is te groot voor deze jurk’, ‘Het zit te strak bij mijn buik’, ‘Niks staat mij leuk’. Dit is de eerste stap, om je daar bewust van te worden. Negatieve zelfpraat kom je ook tegen in je eetgedrag: ‘Nee dat eet ik niet, ik heb al zo dikke billen’.

Voorbeeld van positieve zelfpraat.

Als je bewust bent van je negatieve zelfpraat kun je gaan oefenen met positieve opmerkingen als ‘Ik zie er goed uit vandaag’, ‘deze schoenen staan mij leuk’, ‘dat heb ik goed gedaan’, ‘daar ben ik blij mee’, ‘ik verdien het om te genieten van deze chocolade’. Met kleding is het ook helpend dat je het probleem van een te strakke jurk bij de jurk zelf houdt; deze jurk is te klein voor mijn lijf of dit model komt mijn omvang niet ten goede…. Met de gedachte ‘ik verdien passende, leuke, prettige, fijne en mooizittende kleding. Deze te kleine jurk is dus gewoon niet goed genoeg voor mij. Ik verdien een fantastische jurk die mij mooi staat.

Het zit allemaal in je gedachten, tussen je oren. En jij bepaalt wat er tussen je oren plaats mag vinden. Je ‘bent’ niet je gedachten. Je kunt kiezen welke gedachten je aandacht geeft en welke gedachten je geen aandacht geeft. Zo kun je ook kiezen welk gedrag je inzet om jezelf gewend te laten raken aan positieve zelfpraat en positief gedrag.

Wil je deze informatie nog een beluisteren? Luister dan naar de podcastaflevering ‘Wat praat jij jezelf aan?’

Deel deze blog:

Ter info: sinds september 2022 ben ik gestopt met coaching voor mensen die worstelen met eetbuien, lichaamsacceptatie en intuïtief eten.